BÀI 7: CHIA CỔ TỨC BẰNG CỔ PHIẾU CÓ PHẢI LÀ IN GIẤY CHO KHÔNG?
Trên thị trường ngày càng có nhiều doanh nghiệp thực hiện chia cổ tức bằng cổ phiếu theo các tỷ lệ (*) nhất định. Nhưng mình thấy phần lớn nhà đầu tư cá nhân hiện nay vẫn chưa thật sự hiểu rõ nghiệp vụ này, thậm chí còn có những ngộ nhận nguy hiểm.
Về bản chất, cổ tức bằng cổ phiếu (hoặc thưởng bằng cổ phiếu) chính là nghiệp vụ chia tách cổ phiếu và nó không hề phát sinh bất kỳ dòng tiền mới nào cho doanh nghiệp. Nói một cách nôm na, giả sử với tỷ lệ chia cổ tức 100% (1:1) và bạn đang có 1000 cái bánh lớn, thì nó sẽ biến thành 2000 cái bánh nhỏ hơn sau khi chia cổ tức (thể hiện sự pha loãng về giá trị) nhưng chu vi của cái bánh trước và sau chia thì vẫn giữ nguyên, tức tổng tài sản cũng như vốn chủ không hề thay đổi. Thực chất chỉ là tăng giảm đối ứng về sổ sách giữa các khoản mục nhỏ ở trong vốn chủ sở hữu mà thôi – thông thường khoản mục lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, thặng dư vốn cổ phần hoặc các quỹ sẽ giảm đi để bù đắp cho phần vốn điều lệ tăng lên tương ứng.
Ví dụ ngày 4/4/2018, VCS chia cổ tức bằng cổ phiếu tỷ lệ 100% (Hình 1). Nhìn bảng đối chiếu biến động vốn chủ sở hữu quý II năm 2018 của VCS. Ta thấy khoản lợi nhuận sau thuế chưa phân phối giảm đi 800 tỷ, và phần vốn góp của chủ sở hữu tăng lên 800 tỷ (Hình 2). Nếu chưa tính lãi trong kỳ thì tổng vốn chủ sở hữu không hề thay đổi đúng không nào.
VẬY CÓ PHẢI CHIA CỔ TỨC BẰNG CỔ PHIẾU LÀ IN GIẤY CHO KHÔNG?
Nếu bản chất như vậy thì có phải chia cổ tức bằng cổ phiếu là không mang lại lợi ích gì cho nhà đầu tư? Thực ra cái gì cũng có ưu nhược điểm riêng của nó.
Ưu điểm:
- Tác động đến tâm lý nhà đầu tư
Như các bạn đã biết, khi thực hiện việc trả cổ tức thì sẽ làm giảm thị giá của mỗi cổ phiếu, đây là cách tạo cầu tâm lý, thu hút được nhiều cổ đông hơn vì nhiều nhà đầu tư chỉ thích mua những cổ giá rẻ hơn là những cổ phiếu đắt.
Ví dụ như VCS: Nhờ kết quả kinh doanh tăng trưởng tốt, cổ phiếu này chạy không ngừng nghỉ từ năm 2014 (Hình 3). Đến năm 2018, giá trên sàn giao dịch khoảng 260 nghìn đồng/cp, là một trong những mã cổ phiếu có thị giá thuộc Top cao nhất sàn chứng khoán Việt Nam. Sau đợt chia cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 1:1 và một số lần chia cổ tức bằng tiền mặt khác thì giá đã được điều chỉnh về vùng 120 nghìn đồng/cp (Hình 4). Có thể thấy mức giá này đã hấp dẫn hơn so với mức giá ban đầu trong mắt nhà đầu tư, tạo cơ hội tiếp cận tới nhiều nhà đầu tư khác, có thể dễ dàng mua cổ phiếu này hơn.
- Tăng tính thanh khoản
Việc ảnh hưởng tiêu cực hay tích cực của việc chia cổ tức loại này cũng phụ thuộc rất nhiều vào tình hình thanh khoản của cổ phiếu công ty. Đối với cổ phiếu ít thanh khoản thì trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ làm tăng tính thanh khoản cho thị trường, tăng khả năng thanh khoản giao dịch, làm giảm rủi ro. Với các nhà đầu tư việc một công ty có các tiềm năng phát triển trong dài hạn thì việc họ trả cổ tức bằng cổ phiếu đồng nghĩa với việc các nhà đầu tư khác có thêm cơ hội để đầu tư vào công ty và gia tăng lợi nhuận theo kì vọng của họ.
- NĐT tránh bị đánh thuế 2 lần
Đây là một điểm lợi thế hơn so với việc chia cổ tức bằng tiền mặt. Vì thuế cổ tức 5% chỉ áp dụng cho cổ tức trả bằng tiền mặt, không áp dụng đối với cổ tức trả bằng cổ phiếu.
Nhược điểm:
- Không tạo thêm dòng tiền cho Doanh nghiệp:
Bởi bản chất Doanh nghiệp không có thêm dòng tiền khi trả cổ tức bằng cổ phiếu. Mà trả cổ tức bằng cổ phiếu chỉ là thực hiện một số bút toán điều chuyển các khoản mục trong VCSH như mình đã nói ở trên.
- Pha loãng giá trị trên mỗi cổ phần.
Nhiều cổ phần hơn đồng nghĩa với việc lợi nhuận trên mỗi cổ phần cũng bị suy giảm. Đây là lí do vì sao nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffet chỉ thích mua những DN có cổ phiếu cô đặc.
Hi vọng qua bài viết này, mn sẽ có cái nhìn đúng đắn hơn về cổ tức bằng cổ phiếu. Tránh những TH “chia cổ tức bằng cổ phiếu tưởng là lợi mà lợi chẳng còn” nhé
-Thắm Nguyễn-
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét